نحوه برخورد با کارمند دروغگو

یکی از دغدغه‌های مهم مدیران، کارمندان دروغگو هستند. اینکه چرا کارمند دروغ می‌گویند و برخورد با کارمند دروغگو چگونه باشد؟ در این مطلب به تمام دغدغه‌ها به صورت دقیق و علمی پاسخ داده‌ایم و راهکارهای کلیدی را برای شما آورده‌ایم:

دروغ در محل کار واقعاً از کجا شروع می‌شود؟

در هر سازمانی، زود یا دیر، آن لحظه‌ی ناخوشایند پیش می‌آید: مدیری متوجه می‌شود یکی از اعضای تیمش حقیقت را نگفته است.
اما سؤال مهم این نیست که «چه کسی دروغ گفت»، بلکه اینکه «چرا دروغ گفته شد؟»
تجربه نشان می‌دهد، دروغ در محیط کار معمولاً محصول یک شخصیت ناسالم نیست؛ بلکه نتیجه‌ی یک اکوسیستم ناسالم است، سیستمی که در آن ترس، رقابت افراطی یا نبود شفافیت، جای صداقت را می‌گیرد.

در سال ۲۰۲3، پژوهش مؤسسه‌ی Gallup نشان داد تنها ۱۸٪ از کارکنان در سطح جهانی احساس می‌کنند می‌توانند آزادانه اشتباهات خود را در محیط کار بیان کنند بدون اینکه نگران پیامدها باشند. این یعنی، در بیشتر سازمان‌ها، فضا برای گفتن حقیقت به‌اندازه‌ی کافی امن نیست.

چرا کارمندان دروغ می‌گویند؟

هیچ‌کس از ابتدا با نیت دروغ وارد شرکت نمی‌شود. دروغ، واکنشی است دفاعی به فرهنگی که در آن اشتباه، مساوی با خطر تلقی می‌شود.

چند دلیل اصلی را می‌شود این‌طور خلاصه کرد:

1. ترس از واکنش مدیر:
   وقتی سازمانی با کوچک‌ترین خطا، سرزنش یا تنبیه را در پیش می‌گیرد، کارمندان یاد می‌گیرند به جای اصلاح اشتباه، آن را پنهان کنند.
   
2. فشار برای نتیجه:
   در محیط‌هایی که تنها معیار موفقیت عدد و نمودار است، صداقت قربانی حفظ جایگاه می‌شود. گاهی اعداد زیبا، مهم‌تر از واقعیت تلخ هستند.
   
3. نبود ارتباط باز:
   وقتی گفت‌وگو بین مدیر و تیم فقط در زمان بحران اتفاق می‌افتد، دروغ به ابزاری برای بقا تبدیل می‌شود.
   
4. بی‌اعتمادی سازمانی:
   وقتی کارکنان حس کنند مدیرانشان خودشان هم شفاف نیستند، طبیعی است که همان الگو را بازتولید کنند. اعتماد، یک خیابان دوطرفه است.
   

به‌عبارت ساده، دروغ‌گویی معمولاً نشانه‌ی مشکل بزرگ‌تری است: فرهنگی که در آن گفتن حقیقت، پرهزینه‌تر از پنهان‌کاری است.

چطور باید با کارمند دروغگو برخورد کرد؟

مدیریت چنین موقعیتی، بیشتر شبیه راه رفتن روی طناب است: باید قاطع بود، اما نه قهری؛ دقیق، اما نه بی‌رحم.

۱. احساسات را کنار بگذارید

اولین واکنش طبیعی، خشم یا ناامیدی است، اما تصمیم در لحظه‌ی عصبانیت فقط فضا را مسموم‌تر می‌کند.
مدیر بالغ، پیش از قضاوت، داده‌ها را بررسی می‌کند، نه نیت را حدس می‌زند.

۲. واقعیت را دقیق بررسی کنید

قبل از برچسب‌زدن، مطمئن شوید که واقعاً دروغی گفته شده.
گاهی سوء‌تفاهم یا اشتباه اطلاعاتی می‌تواند ظاهری شبیه دروغ داشته باشد.

۳. گفت‌وگو، نه بازجویی

به‌جای مواجهه‌ی خصمانه، گفت‌وگویی صادقانه و انسانی ترتیب دهید.
به‌جای جمله‌ی «چرا دروغ گفتی؟»، بپرسید:

«می‌خوام بفهمم چی باعث شد این‌طور تصمیم بگیری؟ نگران چه چیزی بودی؟»
این پرسش ساده، لایه‌ای از دفاع را کنار می‌زند و مسیر اعتماد را باز می‌کند.

۴. تعیین مرزها

اگر دروغ تکرار شود یا به عملکرد تیم آسیب بزند، باید پیامد مشخصی وجود داشته باشد.
اما این پیامد، باید شفاف، عادلانه و پیش‌بینی‌پذیر باشد، نه احساسی و ناگهانی.

۵. درمان ریشه، نه علامت

اگر متوجه شدید چند نفر در تیم به دروغ‌گویی روی آورده‌اند، احتمالاً مشکل فردی نیست.
در این حالت باید به سراغ «سیستم» بروید: سیاست‌های پاداش، شیوه‌ی ارزیابی عملکرد، یا نحوه‌ی بازخورددهی ممکن است خودِ محرک باشند.

اثرات وجود کارمند دروغگو در سازمان

دروغ فقط حقیقت را پنهان نمی‌کند، بلکه اعتماد را می‌فرساید.

بر اساس تحقیق MIT Sloan در سال ۲۰۲۲، شرکت‌هایی که سطح پایین اعتماد دارند، ۴۰٪ نرخ جابه‌جایی نیروی انسانی بالاتر را تجربه می‌کنند.
چون وقتی کارکنان احساس کنند صداقتشان فایده‌ای ندارد، به‌سادگی سازمان را ترک می‌کنند.

پیامدهای اصلی دروغ‌گویی عبارت‌اند از:

• تصمیم‌گیری نادرست مدیریتی بر اساس داده‌های غلط
• افت روحیه‌ی تیم و احساس ناامنی
• افزایش کنترل‌های غیرضروری (که خود باعث بی‌اعتمادی بیشتر می‌شود)
• و در نهایت، آسیب به برند سازمان، مخصوصاً اگر رفتارها به بیرون نشت کند.

نقش مدیر: بازسازی اعتماد

مدیر در این شرایط باید سه کار اصلی انجام دهد:

1. تشخیص انگیزه: آیا دروغ برای حفظ آبرو بوده یا برای فریب سیستم؟
2. برخورد منصفانه: قضاوت براساس شواهد، نه برداشت شخصی.
3. بازسازی فضا: ایجاد فرهنگی که در آن، صداقت رفتار پرهزینه‌ای نباشد.

مدیری که بتواند اشتباهات را فرصتی برای یادگیری بداند، نه دلیلی برای مجازات، در واقع در حال ساختن سازمانی ضد‌دروغ است.

درنهایت با کارمند دروغگو چگونه برخورد کنیم؟

هیچ مدیری از دروغ‌گویی خوشش نمی‌آید، اما مدیران بزرگ یاد گرفته‌اند دروغ را نشانه‌ای از درد عمیق‌تر ببینند، نه صرفاً تخلف.
اگر کارکنان حس کنند گفتن حقیقت، امنیت شغلی یا احترامشان را تهدید نمی‌کند، دروغ از بین می‌رود.

برخورد مؤثر با کارمند دروغگو یعنی ترکیب هوشمندانه‌ی قاطعیت و درک انسانی.
گاهی یک گفت‌وگوی درست، می‌تواند همان کاری را بکند که ده‌ها جلسه‌ی انضباطی نمی‌توانند:
بازگرداندن اعتماد.

اگر با رعایت این موارد هم به نتیجه نرسیدید یا در کسب و کار خورد به مشاوره نیاز دارید، ما کنار شما هستیم.