هنگامی که به مطالعه مفهوم مدیریت پروژه میپردازیم ، بارها با کلمات اجایل و اسکرام برخورد میکنیم. این دو کلمه ممکن است در ابتدا با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.هر چند که اجایل و اسکرام در برخی مفاهیم با یکدیگر همپوشانی اما هر یک مفهومی جداگانه دارند. در این مقاله قصد داریم تا با مفهوم اجایل و اسکرام و همچنین تفاوت اجایل و اسکرام آشنا شویم پس تا انتها با ما همراه باشید.
تفاوت اجایل و اسکرام
تفاوت اجایل و اسکرام این است که اجایل یک رویکرد کلی برای مدیریت پروژهها است که بر تطبیق پذیری و همکاری تیمی تاکید دارد. در حالی که اسکرام یک چارچوب خاص درون اجایل است که از عناصر مشخصی مثل اسپرینت، اسکرام مستر و پروداکت بک لاگ استفاده میکند تا تیمها بتوانند پروژهها را به شیوهای ساختارمند مدیریت کنند. اجایل به طور کلی به یک فلسفه برای توسعه نرمافزار اشاره دارد، در حالی که اسکرام به عنوان چارچوبی برای عملی کردن این رویکرد در تیمها عمل میکند تا از طریق دورههای کوتاه، به نتیجههای سریعتر برسند.
اجایل چیست؟
اجایل یک رویکرد مدیریتی است که برای توسعه نرمافزار و مدیریت پروژهها طراحی شده و بر اساس انعطافپذیری، همکاری تیمی و تحویل تدریجی و مستمر تمرکز دارد. این متدولوژی به تیمها این امکان را میدهد که به سرعت به تغییرات بازار و نیازهای مشتری واکنش نشان دهند. اجایل معمولاً شامل تقسیم پروژهها به مراحل کوتاه یا sprint است که در هر مرحله، نتایج ملموس و قابل ارزیابی ارائه میشود.

از آنجایی که اجایل بر تعاملات انسانی و پاسخگویی به تغییرات به جای پیروی از برنامههای ثابت تأکید دارد، از این رو برای پروژههایی با ویژگیهای نامشخص و پیچیده مانند توسعه نرمافزار بسیار مناسب است.
تفاوت اجایل با روش های سنتی چیست؟
اجایل مفهومی جایگزین برای مدیریت پروژه ها به شیوه سنتی است که در ادامه به تفاوت اجایل و مدیریت پروژه ها به شیوه سنتی میپردازیم:
نحوه مدیریت پروژه با اجایل:
- تغییرات لازم متناسب با شرایط ، نیاز ها و الویت ها در طول پروژه
- تاکید بر همکاری و تعامل و ارتباط شفاف بین افراد پروژه و مشتریان
- تعیین دوره های زمانی کوتاه به نام اسپرینت برای ردیابی پیشرفت پروژه،مقایسه و ارزیابی منظم برای اطمینان از پیشرفت صحیح پروژه
- امکان دریافت بازخورد از سوی مشتری در خصوص محصول در طول انجام پروژه
- تمرکز بر بهبود منظم،انعطاف پذیری و مشارکت با مشتری و تحویل بهترین نسخه ممکن محصول
نحوه مدیریت پرژه به صورت سنتی:
- تعیین خط مشی مشخص از ابتدا تا انتها پروژه
- عدم تعامل بین مشتریان، ذینفعان و افراد درگیر پروژه تا پایان انجام آن
- داشتن یک تاریخ مشخص و محدود برای تحویل کل پروژه
- عدم امکان بازبینی و دریافت بازخورد تا پایان پروژه
- توجه به برنامه ، بودجه و زمان بندی
در ادامه با اصول اجایل اشنا میشویم.
اصول اجایل
مانیفست اجایل شامل ۱۲ اصل است که عبارتند از:
- جلب رضایت مشتری از طریق تحویل زودهنگام و مستمر نرم افزارهای ارزشمند
- استقبال از تغییر، حتی در اواخر توسعه
- تحویل نرم افزار به طور مکرر با اولویت به مقیاس زمانی کوتاهتر
- همکاری افراد تجاری و توسعه دهندگان به صورت روزانه در طول پروژه
- ساختن پروژهها حول افراد با انگیزه، حمایت و اعتماد به کار آنها
- گفت و گوی رو در رو به عنوان روشی موثر و کارآمد برای انتقال اطلاعات به تیم توسعه
- نرم افزار کارآمد به عنوان شاخص اصلی پیشرفت
- حفظ سرعت ثابت
- توجه مداوم به پیشرفت تکنیکال و طراحی خوب
- حفظ سادگی – ضرورت افزایش میزان کار انجام نشده
- پدید آمدن بهترین معماریها، نیازمندیها و طرحها از تیمهای خودسازماندهنده
- تامل در مورد چگونگی موثرتر شدن و تنظیم رفتار بر اساس آن
اکنون که با اصول اجایل اشنا شدیم به معرفی مفاهیم اجایل میپردازیم.
مفاهیم اجایل
اجایل شامل هشت مفهوم کلیدی است که به اختصار هر یک را شرح میدهیم:
- داستان کاربر(user story): دیدگاه لازم نسبت به نیاز مشتری را به اعضای تیم میدهد
- جلسه صبحگاهی: هر روز صبح راس ساعت خاصی اعضای تیم برای به روز رسانی تسک ها و سایر اطلاعات جلسه ای برگزار میکنند
- پرسونا: اطلاعات دقیق و مشخص و طبقه بندی شده از مخاطب که برای پیشبرد پروزه لازم است
- تیم: افراد با تخصص های مختلف ولی مرتبط با هم که با هدفی مشخص دور هم جمع شده اند
- توسعه افزایشی: عملکرد کاربران روی محصول فعلی بر نسخه بعدی تاثیر گذار خواهد بود
- توسعه تکراری : اجازه تکرار فرایند های توسعه محصول و بازبینی مجدد آنها
- مایل استون:مراحل مهم و کلیدی یک پروژه که به صورت زمانی یا مبتنی بر کارایی تعریف میشود و معمولا برای مدیریت، برنامه ریزی و پیشرفت پروژه است
- رترو:پس از طی کردن هر مایل استون، جلسات رترو با هدف شناخت نقاط قوت و ضعف برگزار میگردد
اکنون که با مفاهیم اجایل آشنا شدیم به تعریف ساده از متدولوژی اجایل میپردازیم.
متدولوژی یا ساز وکار اجایل چیست؟
متدولوژی اجایل شامل هشت مفهوم است که عبارت اند از:
- تعریف پروژه : تیم به همراه مشتری اهداف کلی و نیازمندی های پروژه را تعریف میکند.
- ایجاد backlog : ایجاد فهرستی از وظایف با الویت بالا که به آن backlog میگویند.برای ایجاد backlog مشتری و مالک محصول و اعضای تیم همکاری دارند.
- برنامه ریزی sprint: انتخاب وظایف با الیوت بالا و تعیین حجم کاری که باید برنامه ریزی و انجام شود sprint میگویند.
- اجرای sprint : انجام وظایف تعیین شده در هر sprint همراه با برگزاری جلسات روزانه برای بررسی پیشرفت ورفع مشکلات در sprint را اجرای sprint میگویند.
- بازبینی و نمایش: در پایان هر sprint ، تیم کار تکمیل شده را به مشتری نمایش داده و از آن بازخورد میگیرد.
- نقد و بررسی: تیم sprint های قبلی را مورد نقد و بررسی قرار میدهد تا به بهبود sprintهای بعدی کمک کند.
- تکرار: تمامی مراحلی که تا اکنون ذکر شد برای هر sprint تکرار میشود. به عبارتی هر پروژه به صورت تدریجی توسعه یافته و در قطعات یا بخش های کوچک به مشتری تحویل داده میشود.
- بهبود مداوم: تیم به طور مداوم پیشرفت خود را رصد کرده و با کمک بازخورد های دریافتی نقاط ضعف خود را شناسایی و رفع میکند و از این طریق به طور مداوم به کیفیت کار خود بهبود میبخشد.
اکنون که با رویکرد،مفاهیم، اصول و سازکار اجایل آشنا شدیم به معرفی اسکرام میپردازیم.
اسکرام چیست؟
اسکرام یک فریم ورک مدیریت پروژه است که در درون رویکرد اجایل قرار دارد و به تیمها کمک میکند تا پروژهها را به صورت تدریجی و بر اساس دورههای کوتاه یا sprint پیش ببرند. این روش بر همکاری مستمر، بازخورد سریع و تحویلهای پیوسته تاکید دارد.

اسکرام شامل نقشهایی مانند اسکرام مستر و مدیر محصول است که مسئول هدایت تیم و تعیین اولویتها هستند. از این فریمورک معمولاً در توسعه نرمافزار و پروژههای پیچیده استفاده میشود، زیرا به تیمها امکان میدهد تا به سرعت به تغییرات پاسخ دهند و به صورت منظم پیشرفت خود را ارزیابی کنند.
تفاوت اسکرام و اجایل چیست؟
اجایل فلسفه و رویکردی کلان و مجموعه ای ارزش های مرتبط با پاسخگویی به تغییرات و توسعه محصول است . اما اسکرام یک چهارچوب یا فرایند خاص است که زیرمجموعه ای از اجایل به حساب می آیدو به تیم ها در مدیریت پروژه ها به صورت اجایل کمک میکند.در حقیقت اسکرام یکی از متدولوژی اجایل است که از قضا متداول ترین آن است.
جوزف گریفن استاد دانشگاه نورث وسترن در خصوص تفاوت اجایل و اسکرام میگوید:((اجایل یک فلسفه یا گرایش است در حالی که اسکرام یک شیوه یا روش خاص برای مدیریت یک پروژه است.))
تفاوت اجایل و اسکرام به صورت مقایسه ای:
در ادامه به مواردی اشاره میکنیم که روش اسکرام را از سایر روشهای اجایل متمایز میکند:
- اجایل شامل«iteration» های مداوم و تکرار چرخه توسعه و تست در فرآیند توسعه نرمافزار است در حالی که اسکرام یک فرآیند چابک برای تمرکز بر تحویل محصول در کوتاهترین زمان ممکن است.
- در رویکرد چابک نرمافزار برای گرفتن بازخورد به صورت مستمر به مشتری ارائه میشود در حالی که در روش اسکرام نرمافزار پس از هر اسپرینت به مشتری نشان داده میشود.
- در فرآیند چابک، رهبر نقش کلیدی ایفا میکند اما در اسکرام به دنبال یک تیم خودسازمانده و چند تخصصی هستیم.
- در تیمهای اجایل همکاری به صورت مستمر و تعاملات چهرهبهچهره هستند اما در اسکرام تیم خودسازمانده است و جلسات daily دارند.
- اسکرام یک متدولوژِیست است، در حالی که اجایل یک فلسفه است.
- اسکرام یک چارچوب پیادهسازی ارائه میدهد، در حالی که در اجایل اینگونه نیست.
- در رویکرد چابک طراحی و اجرای فرآیند باید ساده و شفاف باشد در حالی که در اسکرام طراحی و اجرای فرآیند میتواند خلاقانه و آزمایشی و دارای ریسک باشد.
اگرچه بین اجایل و اسکرام تفاوت هایی وجود دارد اما این دو مفهوم مکمل یکدیگر هستند و با یکدیگر در تضاد نیستند . به همین خاطر است که این دو کلمه اغلب با یک دیگر استفاده میشوند.
اکنون که با تفاوت جیرا و اسکرام آشنا شدیم ممکن است این سوال مطرح شود که بهترین ابزار به کار گیری اجایل چیست؟
بهترین ابزار مدیریت اجایل چیست؟
بنا به گزارش state of agile2021 بیش از 66 درصد کاربران متدولوژی چابک از روش اسکرام استفاده میکنند . و بر طبق این گزارش بیش از 81 درصد کاربران این متدولوژی از ابزار جیرا برای مدیریت پروژه هایشان استفاده میکنند.
نکته حائز اهمیت آن است که بر طبق یک نظر سنجی از افراد و شرکت هایی که از متدولوژی اجایل استفاده میکنند سوال شد که برای استفاده از این متدولوژی چه ابزاری را پیشنهاد میدهند. پاسخ بیش از76 درصد آنها جیرا را به عنوان ابزاری کارآمد برای مدیریت پروژه های اجایل معرفی میکنند. در میان آنها نام شرکت های مطرحی همچون ای بای ،اسپاتیفای و… نیز به چشم میخورد .
آنچه که از مقاله تفاوت اجایل و اسکرام آموختیم:
در این مقاله به معرفی مفهوم اجایل و اسکرام و تفاوت اجایل و اسکرام پرداختیم . آموختیم که اجایل یک مفهوم ، فلسفه یا رویکردی برای مدیریت پروژه های نرم افزاری است. و اسکرام یک چهارچوب و متدولوژی برای مدیریت پروژه های نرم افزاریست. نسبت و تفاوت اجایل و اسکرام در حقیقت مانند نسبت یک مفهوم به چهارچوب اجرایی آن است.و با بهترین ابزار برای مدیریت پروژه های نرم افزاری یعنی جیرا آشنا شدیم. اگر شما هم به دنبال اجرای مفهوم اجایل با استفاده از بهترین ابزار آن هستید میتوانید با مشاورین ما در ارتباط باشید:
تماس با ما
09385494900
sale.kbcgroup@gmail.com
سوالات متداول
1.ویژگی های یک نرم افزار مدیریت پروژه خوب چیست؟
برای این تعریف موارد بسیاری دخیل هستند از جمله سازگاری با نیازمندیهای سازمانی ،امکان شخصیسازی، سازگاری با دستگاهها مختلف (موبایل، دسکتاپ و …)، یادگیری و استفاده آسان، امکانات مختلف برای مدیریت زمان و پروژه و … از ویژگیهای یک ابزار مدیریت پروژه خوب هستند.
2.چه موقع از روش چابک استفاده کنیم؟
- هنگامی که دیدگاه یا تصویری واضح از شکل نهایی محصول ندارید.
- زمانی که در حال برنامهریزی برای تنظیم نیازهای محصول هستید.
- هنگامی که قصد دارید به جای پس رفت تیم به دنبال رشد آن باشید.