در دنیای پویای کسب و کار امروز سازمان ها برای حفظ جایگاه و دستیابی به موفقیت پایدار نیازمند راهنمایی هستند که مسیر پیش رو را روشن سازد. این راهنما چیزی نیست جز چشم انداز محصول. تجسمی الهام بخش از آیندهای مطلوب که محصول یا خدمات سازمان در تحقق آن نقش محوری ایفا میکند. چشم انداز محصول همچون چراغ تمامی تلاش ها و تصمیم گیری های سازمان را در یک راستا متمرکز میسازد و به آن معنا میبخشد.
در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا ابعاد مختلف این مفهوم بنیادین را مورد کنکاش قرار دهیم. ابتدا به تعریفی جامع از چشم انداز محصول خواهیم پرداخت و سپس چرایی اهمیت حیاتی آن برای بقای سازمان ها را بررسی خواهیم کرد. در ادامه ویژگی های کلیدی یک چشم انداز محصول موثر را بیان خواهیم کرد و مرز های تمایز آن با چشم انداز کلی شرکت را نیز مشخص خواهیم ساخت.
چشم انداز محصول چیست؟
چشمانداز محصول (Product Vision) تصویری از آیندهای است که سازمان برای محصول خود در نظر دارد. این دیدگاه، مسیر رشد و توسعه محصول را مشخص کرده و هماهنگی تیمها را در جهت اهداف مشترک فراهم میکند. یک چشمانداز موثر باید بر اساس خواستههای مشتریان، برتری در رقابت و ارزشی که به کاربران ارائه میشود، شکل بگیرد. این دیدگاه نه تنها در تصمیمگیریهای بزرگ تاثیرگذار است، بلکه خلاقیت و همکاری میان تیمها را تقویت میکند. بدون یک چشمانداز روشن، کسبوکارها ممکن است تمرکز خود را از دست داده و منابعشان را بر اولویتهای نامناسب صرف کنند.
چرا چشم انداز محصول مهم است؟
برای درک اهمیت چشم انداز محصول، کافیست تصور کنید که توسعه یک محصول استراتژیک بدون آن چقدر دشوار خواهد بود. چگونه تیم محصول بداند منابع خود را کجا متمرکز کند، کدام ویژگیها را اولویتبندی کند، کدام بازارها را هدف قرار دهد؟ بر چه مبنای استراتژیک تصمیم بگیرد و اولویت ها را تعیین کند؟
اهمیت آن را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
کمک به ایجاد نقشه راه محصول بهتر
چشم انداز به تیم شما اجازه میدهد تا رویکردی از بالا به پایین برای توسعه محصول داشته باشید. به عبارت دیگر، شما با یک بیانیه چشم انداز سطح بالا شروع میکنید، سپس آن چشم انداز را به یک راهنمای استراتژیک و برنامه عملیاتی – نقشه راه محصول – تبدیل میکنید. بعد از آن، میتوانید نمای کلی استراتژیک آن نقشه راه را به یک برنامه توسعه تاکتیکی تبدیل کنید. تهیه پیش نویس بیانیه چشم انداز باید اولین قدم تیم شما در شروع سفر هر محصول جدید و همیشه باید قبل از شروع کار بر روی نقشه راه محصول باشد.
بهبود تصمیم گیری استراتژیک در طول فرآیند توسعه
یکی دیگر از دلایلی که چشم انداز محصول میتواند به توسعه شما کمک کند شناسایی سریعتر و آسانتر ابتکاراتی است که ارزش پیگیری دارند. بیانیه چشم انداز محصول خود را به عنوان قطب نمایی در نظر بگیرید که هر زمان که تیم شما با اولویتهای متناقض یا عدم جهت گیری مواجه شد، میتوانید با آن مشورت کنید.
کمک به هماهنگی تیمها و سهامداران در شرکت
در نهایت، بیانیه چشم انداز میتواند با تسهیل بیان واضح هدف سطح بالا که باعث توسعه محصول میشود، ارزش آفرینی کند. این موضوع میتواند به همسو کردن گروه ها و بخش های مختلف در سراسر شرکت شما که روی محصول شما کار می کنند کمک کند. با این کار همه همیشه، یک قطب نما برای رجوع دارند که می تواند به آنها یادآوری کند که چرا کاری را دارند انجام میدهند.
چه زمانی از چشم انداز محصول باید استفاده کرد؟
چشم انداز محصول هنگام شروع کار بر روی یک محصول جدید یا همسو کردن یک تیم پیرامون به روز رسانی یک محصول موجود مفید است. چه در حال راه اندازی نسخه اول یا ایجاد تغییراتی در نسخه n ام محصول خود باشید، باید با ایجاد چشم انداز شروع کنید. شما در ابتدا به یک چشم انداز کلی محصول احتیاج دارید، اما ممکن است با پیشرفت کار به فصلهای موقت نیز احتیاج پیدا کنید.
ویژگیهای یک چشم انداز محصول خوب چیست؟
ویژگیهای یک چشم انداز محصول خوب به شرح زیر است:
الهام بخش است
چشم انداز محصول به شما تصویر بزرگ تری از آنچه که روی آن کار میکنید و چرایی آن، میدهد. یعنی به تیم شما دلیل میدهد که چرا باید در این زمان و برای چه کسی روی این محصول کار کنند. به این سوال پاسخ میدهد که چرا باید زود به شرکت بیایید؟ چرا آخر هفتهها تا دیر وقت بمانید و کار کنید؟ چرا به جزئیات کوچکی که محصولات عالی را ایجاد میکنند اوجه کنید؟ زیرا همه شما مشتاق به دست آوردن یک محصول عالی هستید که زندگی مشتریان را به نوعی تغییر میدهد.
دارای راهنما است
تا زمانی که احساس مسئولیت نکنید نمیتوانید هر لحظه در کنار تیم خود باشید تا هر تصمیمی را هدایت کنید. اگر چشم انداز محصول توسط تیم شما، ایجاد شود، هر فرد کلمه به کلمه خلاصه چشم انداز را بیان نمیکند، بلکه نسخه خود را از آن ایجاد میکند. در لحظاتی که باید سریع تصمیم بگیرند، چشم انداز محصول آنها را از در جهت درست نگه میدارد و از چیزی که دیدگاه محصول را نقض میکند، باز می دارد.
قابل اجرا است
هرچند چشم انداز محصول شامل اهداف عالی است، اما باید یک جزء یا پیام زیربنایی نیز وجود داشته باشد که این چشم انداز را واقعی کند. چشم انداز محصول باید قابل اجرا باشد.
مرتبط با اهداف شرکت است
چشم انداز محصول مشابه چشم انداز سازمان است اما در مقیاس کوچکتر و در سطح محصول. اگر میخواهید محصول شما در بازار بیرونی موفق باشد، باید شرکت شما هم از کار شما حمایت کند. اگر چشم انداز محصول شما یک خط دید منسجم برای حمایت از اهداف شرکت داشته باشد، فروش محصول در زنجیره آسان تر است.
چشم انداز محصول چه تفاوتی با چشم انداز شرکت دارد؟
اینکه آیا بین چشم انداز محصول و چشم انداز شرکت تفاوت وجود دارد یا خیر، بستگی به اندازه کسب و کار و تعداد محصولات آنها دارد.
برای یک شرکت تک محصولی، چشم انداز محصول همانند چشم انداز شرکت است و تمام تلاش آنها بر توسعه محصول و موفقیت آن است.
اما در شرکتهای چند محصولی، هر یک از محصولات به تحقق چشم انداز کلی شرکت کمک میکند. مثلا شرکت ها آرزو دارند “یکی از تولیدکنندگان و ارائه دهندگان اطلاعات پیشرو در جهان” باشند و مجموعه وسیعی از محصولاتی دارند که برای تحقق چشم انداز از آنها استفاده میکنند.
چه کسی مسئول تعریف چشم انداز محصول است؟
در واقع همه افراد شرکت مسئول تعریف چشم انداز محصول هستند. به یاد داشته باشید که چشم انداز محصول باید بر نحوه انجام وظایف همه افراد در سازمان تأثیر بگذارد. با در نظر گرفتن این موضوع، بینش یا الهام برای یک بیانیه باید از هر نقطهای در شرکت باشد و تیم محصول باید به طور فعال از همه نظر بخواهد.
با این حال، به عنوان یک موضوع عملی، مدیر محصول باید رهبری بیانیه چشم انداز را بر عهده بگیرد و سپس مطمئن شود که همه افراد سازمان از آن مطلع هستند.
آنچه از مقاله چشم انداز محصول آموختیم؟
همانطور که در مقاله اشاره کردیم، چشم انداز محصول همان راهنمایی است که همانند یک قطب نما تمامی کارکنان شرکت را به یک هدف واحد فرا میخواند. یعنی به نوعی سعی میکند تا کسب و کارها را به سوی اهداف مشخصی سوق دهد و به پیشرفت، رشد و توسعه آن کسب و کار کمک کند.
منابع: